Bréf til Árna Pálls Árnasonar og annarra fluttningsmanna frumvarps til laga um breytingu ýmissa lagaákvæða sem varða sölu áfengis og tóbaks.

Ákvað að skella hér inn tölvupósti sem ég sendi á frænda minn, alþingismanninn og einn flutningsmanna frumvarpsins til breytinga á áfengislöggjöfinni. Þetta bréf hefði svo sem mátt fara á alla flutningsmenn frumvarpsins.

Til fróðleiks má nálgast fumvarpið hér og Áfengislög, 1998 nr. 75 15. júní.  má sjá hér eftir meginmál bréfsins. Skýrsluna sem ég vitna til er hægt að nálgast neðst í síðustu færslu.

Sæll frændi.

Varðandi frumvarp það sem þú er meðflutningsmaður að langaði mig til að vekja athygli þína á meðfylgjandi skýrslu sem unnin er fyrir sænsku lýðheilsustofnunina. Vel má vera að þú hafir þegar kynnt þér hana og vel ef svo er.

Ég held við séum að komast á þann punkt hér á landi að almannavilji krefjist þess að ríkiseinkasölu af áfengi verði aflétt, hversu skynsamlegt sem það annars er. Það hvílir hinsvegar mikil ábyrgð á ykkur sem með löggjafarvaldið farið að búa svo um hnútana að sem minnstum skaða valdi. Frumvarpið, eins og það er sett fram nú, gerir það ekki nægilega vel. Það ber fyrst og fremst of mikinn keim af hagsmunapólitík eigenda stórmarkaða og matvöruverslana. Af hverju að útiloka suma smásöluaðila en ekki aðra eins og gert er í 10. grein frumvarpsins?

„Sveitarstjórn er óheimilt að veita smásöluleyfi fyrirtækjum sem stunda blandaða smásöluverslun aðra en rekstur stórmarkaða eða matvöru- eða nýlenduvöruverslunar, svo sem starfsemi sem fellur undir eftirfarandi ÍSAT-flokka: 50.11.4 (söluturnar), 50.11.5 (söluturnar með ís eða samlokugerð), 50.11.6 (matsöluvagnar) og 52.12 (önnur blönduð smásala). Þá er sveitarstjórn óheimilt að veita smásöluleyfi til blaðsöluturna, sbr. ÍSAT-flokk 52.26, og myndbandaleigna, sbr. ÍSAT-flokk 71.40.1.“

Hver eru rökin fyrir þessu? Er það óábyrgara lið sem rekur þá staði sem hér eru útilokaðir? Eða er verið að tryggja tilteknum aðilum þessa verslun frekar en öðrum? Er einhver þörf á að tiltaka stórmarkaði eða matvöru- eða nýlendumarkaði sérstaklega sem aðila sem mega selja? Mega þeir sem reka blandaða smásöluverslun, eins og ég gerði á Húsavík á sínum tíma með ljósmyndastofu, ljósmyndavörur, ramma, skartgripi ofl., ekki reka áfengisútsölu? Ef svo, af hverju? Færi ver um áfengið í þannig verslun eða er aðila sem rekur slíka verslun síður treystandi fyrir því?

Eins og ástandið er í dag, þar sem mikill meirihluti afgreiðslufólks á kassa í matvöruverslunum er undir tvítugu, er þá eitthvað líklegra að þær verslanir ráði frekar við að afmarka sölu við réttan aldur viðskiptamanns.  Munu verslanir bregðast við með því að hafa bara hluta kassana til afgreiðslu á áfengi eins og sumstaðar er með tóbakið? Við getum rétt ímyndað okkur hvernig ástandið yrði við þá kassa á tilteknum dögum. Hver er þá ávinningurinn af þessu aukna frelsi?

Afgreiðslutími til kl 20. er líka hæpinn þar sem verslanir eins og 10/11 og 11/11 fengju samkvæmt þessu frumvarpi heimild til sölu áfengis. En eins og við vitum þá eru þær margar hverjar opnar allan sólarhringinn og þannig verslanir verða oftar en aðrar fyrir vopnuðum (og óvopnuðum) ránum. Því vakna þær spurningar hjá mér; Hvernig verður búið að þessari vöru utan „leyfilegs“ afgreiðslutíma og hvað með almennar reglur er lúta að umgjörð þeirra verslana sem með þennan varning höndla? Munu innbrot í verslanir aukast með tilkomu mikils magns áfengis í hillum og á lagerum verslana?

Mér finnst það einnig ótækt að ætla sveitarfélögum að setja um þetta nánari reglur. Það er augljóst að hagsmunaaðilar eiga greiðan aðgang að sveitarstjórnarmönnum og eru sjálfir oft í sæti sveitarstjórnarmanna. Það býður uppá ýmiskonar hagsmunaárekstra og vesen að hafa hlutina með þeim hætti sem frumvarpið segir til um. Svo má búast við því að sveitarfélög sæju sér hag í því að hafa liðlegri reglur hjá sér en  í nágrannasveitarfélaginu í þeim tilgangi að glæða verslun á staðnum. Það er sjálfsagt að sveitarfélögin sjái um að gefa út leyfin, en reglunum, sem leyfin eru háð, er best komið í höndum löggjafans og að eitt gangi yfir alla.

Það frumvarp sem þú hefur nú lagt nafn þitt við er hrákasmíð fyrir jafn mikilvægt mál og hér um ræðir. Nær væri að þið þingmenn legðuð í það alvöru vinnu að endurskoða áfengislögin frá grunni í staðin fyrir að vera með bútasaum sem þennan. Ég er farinn að sætta mig við það að af þessu verði fyrr en seinna. En þá þarf að vanda verkið, takmarka sölu áfengis við afmarkaðar  búðir eins og nú er t.d. gert með lyfsölur innan veggja matvöruverslana, starfsfólk uppfylli skilyrði um aldur og lágmarks þekkingu í meðferð þessarar viðkvæmu vöru og að umgjörð verslana sem fá áfengissöluleyfi sé með þeim hætti að það hvetji ekki til rána eða innbrota.

Málflutningur fylgismanna má heldur ekki vera þannig að lítið sé gert úr þeim skaða sem verða mun. Áfengi, bjór og léttvín þar með talið, er ekki og verður aldrei venjuleg neysluvara. Þetta er efni sem hefur áhrif á heilastarfsemi og dómgreind manna. Það er ekki einn einasti ábyrgur, óháður aðili sem segir annað en að afnám ríkiseinkasölu og aukið aðgengi að áfengi muni valda aukinni neyslu. Ekki halda það léttvægt. Og þar sem ákvarðanir sem þessar fjalla ekki aðeins um skammtímahagsmuni seljenda (aukin neysla) og neytenda (aukið aðgengi) heldur líka um heilsufar þjóðar til lengri tíma litið, þá verðið þið að tala hreint út. Það þarf að svara tilteknum spurningum.

Hvernig á að taka á aukinni unglinganeyslu? Hvernig á að taka á aukinni neyslu annarra fíkniefna (rannsóknir sýna að jákvæð fylgni er með aukinni heildarneyslu þjóðar á áfengi og neyslu annarra fíkniefna).  Hvernig á að taka á auknum ölvunarakstri og þeim slysum sem af því hlýst? Hvernig á að taka á aukningu líkamsmeiðinga, vinnutaps, þunglyndis og jafnvel sjálfsvíga? Hvernig á að taka á aukningu áfengistengdra sjúkdóma eftir 20 til 30 ár?

Það er þetta sem allar vísindalegar rannsóknir segja okkur til að sé langlíklegasta útkoman. Tökumst á við það. Fegrum þetta ekki um of. Viðurkennum að við erum tilbúin að fórna lífi, heilsu, öryggi og afkomu tiltekins fjölda einstaklinga í þeim tilgangi að auðvelda fólki að nálgast áfengi (þó aðgengi sé gott í dag) og veita fjármununum sem í neysluna fer um vasa einkaaðila (sem bera engan kostnað af skaðanum) en ekki ríkisins sem þó ber allan kostnað af því aukna álagi sem verður á stofnanir samfélagsins til lengri tíma litið.

 

Hafðu það svo sem allra best og skilaðu góðri kveðju til þinna góðu foreldra.

Nú er ég fluttur í þitt kjördæmi og þætti vænt um að geta kosið þig á þing seinna ;-)

Góðar stundir.

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Áfengislög, 1998 nr. 75 15. júní.

Vísindalegar niðurstöður segja...

Og á þeim skal taka mark. Það er krafa okkar varðandi hvalveiðar, ekki satt.

Þeir sem greinargóða þekkingu hafa á áfengismálum eru á þeirri skoðun að það sama gildi um Íslendinga og aðrar þjóðir hvað aukið aðgengi að áfengi varðar, það eykur neyslu. Enda tilgangurinn með auknu aðgengi enginn annar. Málefnalegur rökstuðningur þeirra sem fyrir málinu berjast er helst sá að kalla þá sem tala gegn frumvarpinu afturhaldsseggi, forsjárhyggjumenn og þaðan af verra. Einnig hefur nokkuð borið á því að lítið sé gert úr niðurstöðum vísindalegra rannsókna og því jafnvel haldið fram að annað muni eiga við um Íslendinga en aðrar þjóðir.

Á Andríki má sjá umfjöllun um umfjöllun á vef SÁÁ. Viðleitni þeirra að nálgast og skoða það sem vitnað er til á síðu SÁÁ er endasleppt enda hefur þeim ekki dottið í hug að skoða heimasíðu þess aðila sem lét gera og birti niðurstöður rannsóknarinnar, sænsku lýðheilsustofnunina (fyri neðan færslu í heild sinni sem Harold Holder.pdf). Holl lesning hverjum sem vill kynna sér vísindalegar rannsóknir um afleiðingar afnáms ríkiseinkasölu á áfengi. Þar er vel útskýrt hvernig niðurstöður (miðað við varkárustu spá) eru fengnar sem SÁÁ gerir að umfjöllunarefni. Andríkismenn, án þess að hafa skoðað það sem SÁÁ leggur til grundvallar, afskrifa málatilbúnaðinn sem staðhæfingar "...úr lausu lofti gripnar." 

Öllu alvarlegri er útúrsnúningur Andríkismanna á mynd sem þeir birta, úr rannsókn gerð af Sven Andreassen ofl, og tekin er úr öllu samhengi, máli sínu til stuðnings (fyrir neðan færslu sem Sven Andreasson ofl. Estimates of harm.pdf). Andríkismenn haganlega klippa skýringartexta frá mynd en gefa þess í stað furðulega útskýringu á henni og staðhæfa svo að "Spáin [eigi] sér enga stoð í veruleikanum." Ef  þeir hefðu haft fyrir því að fara yfir rannsóknina og skoða forsendur sem fyrir myndinni liggja hefðu þeir kannski skilið um hvað hún fjallaði. Myndin sýnir svo ekki er um villst að spálíkanið miðað við sölutölur(hvítur hringur) hefur góða fylgni við raun dauðsföll karlmanna(svartur hringur). Þriðja línan (hvítir tíglar / kassar)er spá um dauðsföll miðað við áætlaða heildarneyslu að óskráðri neyslu (smygli, heimaframleiðslu og innflutningi ferðamanna) meðtalinni. Þau frávik segja lítið annað en að sú neysla sé stórlega ofáætluð. Það eru hinsvegar ekki síður athyglisverðar myndirnar þrjár sem Andríkismenn kjósa að birta ekki. Þær sýna (eins og sú fyrsta) að spálíkanið er að virka vel miðað við rauntölur ef undan er skilin dánartíðni kvenna, en þar vanáætlar spálíkanið. Ég vona að hér sé um misskilning að ræða hjá Andríkismönnum en ekki vísvitandi rangfærslur á vísindaniðurstöðum, málatilbúnaði þeirra til framdráttar.

Heilbrigðisráðherra, hæstvirtur, hafði þau orð í útvarpsfréttum í dag að hann teldi umræðuna ekki hafa verið nógu málefnalega. Þar rataðist kjöftugum satt orð á munn. En þar er ekki við andstæðinga frumvarpsins að sakast. Þeir hafa lagt fram mikið af vísindalegum gögnum og álitum sérfræðinga máli sínu til stuðnings. Meðmælendur þusa hinsvegar hver í kapp við annan með ómálefnalegum aðdróttunum á hvern þann sem vill vekja fólk til umhugsunar um hvað rannsóknir segja að gætu orðið afleiðingarnar ef frumvarpið verður samþykkt. Þegar að heilbrigði þjóðar kemur til langs tíma litið, viljum við frekar byggja niðurstöður okkar á vel grunduðum vísindlegum niðurstöðum frekar en skammtímasjónarmiðum stjórnmálamanna sem vilja skapa sér tímabundnar vinsældir og þeirra sem huga að skammtíma hagsmunum kaupmanna sem bera engan kostnað af því sem aflaga fer.

Góðar stundir.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Sven Andreasson ofl. Estimates of harm.
• Harold Holder

"Þú ert lélegasti bloggari sem ég þekki !!!"

Svo mörg voru þau orð.

Það var mín ástkæra Dúna sem lét þau falla í gærkvöldi. Henni leiðist orðið að líta sömu gömlu færsluna í hvert skipti sem hún fer inná síðuna í leit að gullkornum úr mínum ranni.
Nú á að gera bragarbót.

Loksins kominn á skrið með BA ritgerðina og farinn að hafa trú á að þetta eigi eftir að ganga. Verð samt sem áður að halda mig vel að verki ef þetta á að hafast. Ekki nema tæpar fimm vikur til stefnu.

Svo er kallinn farinn að stunda strætó. Hef ekki notað hann jafn mikið síðan ég stundaði MH, í bláum skugga, með misgóðum árangri. Það hefur lítið breyst (sko strætó, blái skugginn er farinn). Merkilegt hvað þeim gengur illa að auka notkun þessara samgönguhátta þrátt fyrir ítrekaðar hækkanir á fargjöldum og lengri biðtíma eftir vögnum. Neytendur eru bara ekki að átta sig á kostunum sem þessum hagræðingum fylgir. Svo er nú skipulagið líka svo vel út hugsað hjá köppunum sem þessu stýra. Leið eitt, mín leið, liggur meðal annars um hinn snilldarlega skipulagða gamla miðbæ Kópavogs, Hamraborgina. Þegar þaðan er ekið, rétt uppúr heila og hálfa tímanum, þá vill svo til að tveir aðrir vagnar, leið 2 og leið 4, leggja þaðan af stað á nákvæmlega sama tíma. Svo aka þessir vagnar í rassinum á hver öðrum sem leið liggur að Miklubraut, þar sem þeir reyndar splitta, en enda svo allir á sama punkti, Hlemmi. Væri nú ekki einfalt til að bæta þetta, þó ekki væri nema fyrir Kópavogsbúa, og hafa eitthvað aðeins á milli þeirra þannig að það væri hægt að komast þessa leið oftar enn á hálftíma fresti. Það eru jú þrír vagnar að fara þessa leið. Það ætti því að vera hægt að hafa vagn á tíu mínútna fresti úr Hamraborginni háu og fögru.
Ég er svo sem ekki neinn sérfræðingur á þessu sviði, þekki ekki mikið til annarra leiða og veit ekki hvort þessi tiltekna breyting hefði það í för með sér að einhver lengri bið yrði á tengingum við aðra vagna. Það má vel vera. En ég er viss um hvað mig varðar að þó svo ég þyrfti að bíða eitthvað í skýli milli vagna, þá er það skárra þegar ferðir eru tíðari heldur en þegar þær eru stopular eins og nú er.

Tölvutæknin er líka nýung frá því ég var síðast fastagestur strætó. Nú get ég smellt mér á netið(bus.is) slegið inn heimilisfang brottfararstaðar og tíma + áfangastað og fyrr en varir poppa upp á skjáinn ýtarlegar upplýsingar um hvar næsta vagn er að finna, hvenær hann er, hvar skal skipta (ef þess er þörf) og áætlaðan biðtíma eftir vagni. But wait. There is more!!! upplýsingar um hversu langt ég þurfi að ganga að heiman á biðstöð, milli vagna og frá vagni að áfangastað. Svo er náttúrulega áætlaður komutími skráður líka. Og ekki sakar að yfirleitt koma upp fleiri en einn valmöguleiki, sá fljótasti fyrst. Þetta er gott. Nú þarf bara að laga annað.

Hvernig er það annars með alla þessa sem er svo umhugað um náttúruna okkar og gróðurhúsaáhrifin. Væri ekki til vinnandi að ná upp góðum stemmara fyrir strætó eins og tekist hefur með stemminguna gegn álverum. Það er kannski ekki eins auðvelt að vinna því fylgis. Það er svo auðvelt að berjast fyrir einhverju þegar það kostar mann sjálfan engar fórnir.

Góðar stundir. 

Góðir dagar.

Það hefur verið nóg að gera undanfarið. Það líður að lokum skólavistar minnar hér á Bifröst og Dúna mín, elskuleg, fer að byrja í nýju starfi hjá Glitni eftir rúman mánuð. Þar með er að ljúka tæplega fimm ára veru fjölskyldunnar hér í Norðurárdalnum. Það hefur verið stefna okkar allan þann tíma að snúa aftur til Húsavíkur. En því miður er staðan þannig fyrir norðan að ekki er mikið um störf af því taginu sem fólk eins og við, sem búið er að leggja rúmlega 10 milljónir í námið (þegar eingöngu eru talin lán frá LÍN en ekki tekið tillit til launataps og annars tilfallins kostnaðar), gerir kröfu til. Við gætum án efa fengið einhverja vinnu fyrir norðan, en við lögðum ekki út í þessa fjárfestingu sem námið er til þess að fara í sama launafarið og við vorum í áður en við lögðum af stað.

Nú höfum við því fest kaup á íbúð í hinum „hýra Hafnarfyrði“, eins og segir í ljóðinu. Nánar tiltekið að Breiðvangi í norðurbænum. Þar höfum við til umráða 135 fm. auk 10 fm. geymslu í kjallara. Íbúðin er 5 herbergja og ákaflega rúmgóð og björt og ekki spillir útsýnið. Við sjáum Bláfjöll í austrinu, Reykjanesfjallgarðinn, með Keili í broddi fylkingar, í suðurátt og til vesturs sjáum við útá Faxaflóa, til Óla og Dórit á Bessastöðum og svo kórónar Snæfellsjökull myndina til norðvesturs. Við vorum svo lánsöm að íbúðin var laus við undirskrift kaupsamnings og þess vegna höfum við hafist handa við að mála og skipta um ljós og skápa. Að öðru leiti er íbúðin í góðu standi en eldhúsið bíður betri (fjárhagslegra) tíma.

Það eru spennandi tímar framundan. Ný vinna, ný íbúð í nýju umhverfi með nýju fólki og nýjum möguleikum. Nýtt líf. Ekki ósvipað því sem var fyrir réttum fimm árum þegar við höfðum tekið ákvörðun um að fara á Bifröst. Það var einmitt um svipað leiti árs sem við renndum okkur hingað suður yfir heiðar til þess að Dúna gæti farið í viðtal út af umsókninni um skólavist. Hingað var gott að koma og hér hefur verið gott að vera. Við munum kveðja Bifröst með söknuði. Og það er gott, því söknuður, þessi angurværa tilfinning, á sér rætur í góðum minningum um skemmtilega tíma með yndislegu fólki í gefandi starfi og fallegu umhverfi.

Góðar stundir.

Stóriðja og þensla

Já það er eins gott að stöðva hugsanlegar stóriðjuframkvæmdir á Bakka við Húsavík svo allt fari ekki til fjandans í þenslunni hér á landi.

mbl.is segir frá 30 milljarða uppbyggingu á götuhorni í henni Reykjavík. Ekki vanþörf á til þess að koma með smá innspýtingu í samfélag sem er að koðna niður. Ætti að vera kærkomin viðbót við hina 15-20 milljarðana sem fara eiga í tónlistarhús, ráðstefnumiðstöð og hótel því tengt (http://www.mbl.is/mm/frettir/frett.html?nid=1189585;gid=2371 ).

Nei það er nú ekki á bætandi að setja álver þarna fyrir norðan eins og allt er nú í uppsveiflu þar með fjallagrasa útflutningurinn og 3 mánaða ferðamanna tímabilið þeirra.

Góðar stundir.

Fyrirhuguð uppbygging á 27 þúsund fermetra svæði

Friðvæðingu í stað vígvæðingar.

Athyglisverð frétt á mbl.is. Hvað er það sem við erum að kosta svo miklu til að verjast? Eigum við okkur einhverja þá óvini sem vænta má að ráðist á okkur? Eru það Færeyingar eða Grænlendingar, okkar næstu nágrannar? Ef ekki þessir góðu grannar okkar, þá hverjir? Við erum í þeirri stórkostlegu aðstöðu að vera fjærri átakasvæðum heimsins, umlukin vinsamlegum þjóðum, erum einangruð af stóru hafsvæði allt um kring og þar að auki stendur engum ógn af okkur. Hver er þá tilgangurinn? Til eru þeir sem eru sannfærðir um að okkur stafi ógn af því að hafa ekki her til þess að verja okkur. Það hefur hinsvegar ekki verið gerð grein fyrir neinum „hefðbundnum“ óvinum. Því hefur verið varpað fram að okkur stafi aukin hætta af skipulagðri glæpastarfsemi og alþjóðlegum hryðjuverkasamtökum. Er hugsunin virkilega sú að eftirlitsflug herflugvéla eða stöku heræfingar á Íslandi hafi þar einhvern fælingarmátt? Það eru fyrst og fremst góð löggæsla og samstarf við alþjóðlegar eftirlitsstofnanir sem vernda okkur gagnvart glæpunum. Hegðun okkar útávið og afstaða Íslands á alþjóðavettvangi eru best til þess fallin að móta friðsamlegt viðmót annarra í okkar garð og draga úr hættunni á að við verðum skotmark hryðjuverkasamtaka. Þessum fjármunum ættum við því frekar að verja til þess sem stuðlar að friði, eins og þróunarmála, og fá það viðurkennt af NATO sem framlag Íslendinga til friðar og þar með öryggismála.

Góðar stundir.

Íslendingar kosta meiru til varna

Þá er komið að því.

Þá er víst komið að því. Ég hef ákveðið að byrja að byrja að blogga. Það hefur tekið mig þó nokkurn tíma að koma því í gang. Ekki það að ég hafi ekkert að segja. Miklu frekar að ég hefi haft einhvern beyg í mér að birta það sem ég skrifa. En nú verður ekki lengur tafið.

Ég þarf að stíga út fyrir þröskuld þægindanna ef ég ætla að takast á við næsta skrefið í náminu mínu. Nú fer að hilla undir lokin á dvöl minni hér á Bifröst og stefnan hefur verið tekin á fjölmiðlun. Lítið með fjölmiðlamanna að gera sem ekki þorir að opinbera skrif sín :-/

Þannig er nefnilega mál með vexti að sá ágæti maður Jón Ólafsson, sem er deildarforseti hér við félagsvísindadeild, bauð okkur nemendum á loka ári HHS námsins (Heimspeki, Hagfræði og Stjórnmálafræði) að sækja um starfsþjálfun í tvær vikur sem hluta af náminu. Og þar sem ég hef áhuga á að kynnast því hvernig blaðamennska er, og í boði voru pláss á nokkrum fjölmiðlum, sótti ég um. Og viti menn. Ég á að mæta á Mogganum þann 7. maí og vera fram til þess 18. Spennandi tími. Síðasta vika kosningabaráttunnar og svo fyrsta vika stjórnarmyndunnar. Þetta verður góð reynsla. Sakar heldur ekki að hafa ljósmyndunina í þessu.

Ég hef hugsað mér að birta hér á þessum vettvangi vangaveltur mínar um það sem á huga minn sækir hverju sinni. Góðar stundir.